Browar Huggera - największy poznański i jeden z największych w kraju browar założony przez braci Juliusa i Alfonsa Huggerów na skarpie w pobliżu ulicy Półwiejskiej pod koniec XIX wieku. Pierwszy browar założył ojciec braci, urodzony w górach Schwarzwaldu Ambrosius Hugger. W roku 1851 postawił on przy ulicy Wronieckiej 15 pierwszy podpiwniczmy budynek. W roku 1876 właścicielem terenu był syn Ambrosiusa - Josef Hugger. Parcela obejmowała wówczas budynek mieszkalny, słodownię ze spichrzem, browar i przybudówkę, mieszczącą trzy apartamenty. Kolejny browar rodzina Huggerów założyła w roku 1849 przy ulicy Św. Wojciecha, który "od połowy lat sześćdziesiątych był największym przedsiębiorstwem przemysłu piwowarskiego w Wielkopolsce". Na dokumencie ubezpieczeniowym browaru parowego z roku 1869 pojawiają się podpisy braci Juliusa i Alfonsa. W kolejnych latach zakład zyskuje dwupoziomowe piwnice oraz od dom mieszkalny od frontu. Rodzina Huggerów była właścicielem tego browaru przypuszczalnie do końca I wojny światowej. Po roku 1890 działa na Św. Wojciechu zapasowa słodownia produkująca słód na potrzeby własne oraz na sprzedaż. Największy browar w Poznaniu, należący do rodziny Huggerów zbudowano na parceli znajdującej się nad skarpą, ograniczonej od wschodu ulicą Półwiejską (prowadzącą do Bramy Wildeckiej), uliczką biegnąca wzdłuż fortyfikacji miejskich przy Forcie Grolmana od południa, budynkiem sądu wojskowego oraz cmentarzem ewangelickim parafii św. Krzyża od północy. Trudno stwierdzić kiedy bracia zakupili ten teren, jednak w roku 1876 ubezpieczają oni dużą lodownię stojącą na tej parceli, która mogła służyć browarowi przy ulicy Św. Wojciecha. W 1876 roku zbudowane zostały dwa trzypiętrowe domy mieszkalne oraz jednopiętrowy budynek w głębi parceli. Do roku 1890 trwała przebudowa zakładu. Budynek lodowni zamieniono na leżakownię oraz fermentownię. Powstał również monumentalny budynek z warzelnią, słodownią wieżową oraz suszarnią z charakterystycznym kominem. Powstały również dobudówki maszynowni oraz z maszyną parową napędzająca urządzenia znajdujące się w browarze. W roku 1895 browar braci Huggerów przekształcił się w spółkę akcyjną Bierbrauerei Aktien-Gesellschaft vormals Gebrüder Hugger, wzniesiono także budynek biurowy oraz warsztaty. Browar posiadał własną słodownię klepiskową oraz wytwórnię sztucznego lodu. Jego specjalnością był pilzeński Kryształ, ciemny monachijski Specjał oraz Porter. W roku 1918 browar Huggerów wyprodukował 70 tys. hektolitrów piwa. Browar w dobrej kondycji finansowej działał aż do wybuchu I wojny światowej. Po jej zakończeniu, gdy Huggerowie prawdopodobnie sprzedali zakład i przenieśli się do Niemiec, pojawiła się kwestia wykorzystania zakładu dla przemysłu polskiego. Dopiero w roku 1926 spółka Fabryki Chemiczne Dr Roman May zaczęła wykup akcji browarów. Planowano eksport produkowanego w browarze słodu do Stanów Zjednoczonych. Wielki kryzys lat 30-tych przekreślił niestety te plany - inwestycja okazała się chybiona. Dodatkowo mniejsze spożycie piwa oraz wyższe podatki i ceny chmielu spowodowały zmniejszenie zbytu złocistego trunku z poznańskiego browaru. Zakład sprzedawał tylko 10% swoich zdolności produkcyjnych (38,5 tys. hl piwa rocznie). W 1937 upadający browar wzięła w sześcioletnią dzierżawę firma Browar Związkowy Związku Restauratorów (dawny Hugger Sp. z o.o.). Rozpoczęte przez spółkę inwestycje przerwał jednak wybuch wojny. We wrześniu 1939 browar przeszedł w ręce niemieckie, do roku 1944 produkowano w nim piwo. Następnie Niemcy urządzili w podziemiach browaru schrony, co przyczyniło się zapewne do znacznych zniszczeń w trakcie w walk o Poznań. Po wojnie dawny browar Huggera oraz w Kobylepolu podporządkowany został Centralnemu Zarządowi Polskiego Przemysłu Fermentacyjnego Oddział w Bydgoszczy. Od tego czasu piwo stało się tak smaczne jak nazwa zarządcy. W budynkach przy Półwiejskiej produkcja piwa trwała do roku 1980, gdy zakłady przeniosły się na ulicę Szwajcarską. Zakłady Huggera oraz w Kobylepolu uważa się za kolebkę dzisiejszego Lech Browary Wielkopolski. Zabudowania browaru były typowym przykładem architektury przemysłowej tamtego okresu. Nurt ten w Niemczech określano jako Rundbogenstil. Budynki wzniesiono z wykorzystaniem czerwonej cegły licującej, gdzieniegdzie z prostym detalem oraz z półkoliście zamkniętymi oknami. Monumentalny charakter niektórych budynków wzmacniało również samo położenie browaru. Zakład umieszczony był na potęgującej wrażenie murowanej skarpie, w pobliżu budowli fortecznych - ceglanej Bramy Wildeckiej z jednej i Fortu Grolmana z drugiej strony. Przed II wojną światową browar wyglądał nie jak zakład produkcyjny, ale niemal jak twierdza. Po wojnie zniknął częściowo detal, zmienił się kształt okien, dostawiono liczne przybudówki. W latach 90-tych terenem browaru zainteresowała się Grażyna Kulczyk. Należąca do niej spółka Fortis kupiła w grudniu 1998 roku teren browaru od firmy Lech Browary Wielkopolskie. W odnowionych budynkach browaru Huggera powstać miało obok galerii handlowej również centrum sztuki. Akt erekcyjny pod budowę Starego Browaru wmurowano w czerwcu 2002 roku, a pierwsze skrzydło otwarto 5 listopada 2003 r. Browar Hipolita Lackowskiego: Browar Hipolita Lackowskiego - browar powstały w roku 1894 przy ulicy Kościelnej. Kilka lat później stał się on własnością Hipolita Lackowskiego. Browar produkował ciemne piwo "Karmelickie" z niedymionego slodu pszennego, dubeltowego koźlaka oraz znakomitego portera. Browar pozostał w rękach prywatnych po roku 1945. Władze komunistyczne zrozumiały jednak swój "błąd" i na początku lat 50-tych przejęły, a w roku 1962 ostatecznie zamknęły browar. Browar Kobylepole: Browar Parowy, Józef Hr.Mycielski 1872-1890 Dampfbrauerei Adolf i Gustav Gersternkorn 1890-1920 Towarzystwo Browar Kobylepole Sp.z o.o. 1920-1939 Gutenbrunn Brauerei GmbH 1939-1944 Browar Parowy Kobylepole został wzniesiony w latach 1865 - 1872 z inicjatywy właściciela ziemskiego hrabiego Józefa Mycielskiego. Inspiracją do założenia tego pierwszego przemysło- wego browaru w Poznaniu była jego podróż do Czech, podczas której zafascynował się smakiem piwa pilzneńskiego. Na miejsce lokalizacji browaru wybrano brzeg wysokiego stoku, położonego nieopodal pałacu Mycielskich, na terenie ich rodzinnego majątku Kobylepole, któremu zawdzięcza swą nazwę. W 1872 roku w istniejących 2 głównych budynkach zmechanizowanego i nowoczesnego jak na tamte czasy zakładu rozpoczęto warzenie piwa według metody czeskiej, używając wody czerpanej z miejscowego źródła. Do roku 1939 w browarze produkowano z miejscowego jęczmienia takie piwa jak: Salwator kobylepolski, Zdrój kobylepolski, Porter kobylepolski, Piwo bawarskie, Piwo jasne dubeltowe, Pilsner kobylepolski, Karamel słodowe, Kozieł kobylepolski oraz Piwo królewskie. W zależności od gatunku piwo rozlewano jako beczkowe lub/i butelkowane, a niektóre gatunki, jak jasny zdrój, jasne pełne, kozieł, królewskie i bawarskie, do 1932 roku sprzedawano także w opakowaniach syfonowych o pojemności 5l. W latach 20. XX wieku napoje gazowane zyskały ogromną popularność w Poznaniu, a ich produkcja i sprzedaż znacznie przewyższały produkcję i rozlew piwa. Stąd w asortymencie browaru była również woda selterska (mineralna), lemoniada biała - kryształowa, cytrynowa i malinowa, oranżada zwykła oraz markowa Sinalco , piwo grodziskie, kwas węglowy w butlach 8, 10 i 20 kilogramowych, a także lód naturalny w bryłach, który otrzymywali gratis więksi odbiorcy. Piwa kobylepolskie zdominowały rynek Wielkopolski. Docierały również do Torunia i Wrocławia, a przez wiele lat eksportowano je nawet do Niemiec. Trafiały na wystawy przemysłowe do Gdańska, Drezna, Lipska i Turynu, zdobywając liczne medale m.in. złoty medal na Pierwszej Wystawie Krajowej w Poznaniu w 1929 oraz na Wystawie Przemysłowej zorganizowanej w 1932 w Pleszewie. Symbolem, a zarazem zarejestrowanym znakiem fabrycznym Browaru Kobylepole stały się dwa białe cwałujące konie. W 1890 roku, po śmierci hrabiego Mycielskiego, browar przejęli Niemcy: Adolf i Gustaw Gernsternkornowie, którzy prowadzili go pod szyldem Brauerei Gutenbrunn do roku 1920. Rok później zakład odkupiła polska spółka Towarzystwo Browar Kobylepole sp. z o.o., w której rękach pozostał aż do wybuchu II wojny światowej. W tym czasie browar zmodernizowano oraz dobudowano stajnię, kuźnię, lodownię i słodownię. W okresie wojny został przemianowany na Brauerei Gutenbrunn GmbH - Posen i przejęty przez A. Gersternkorna z Berlina. W walkach o wyzwolenie Poznania browar uległ zniszczeniu w ponad 60%, a wszelkie pamiątki, dyplomy i medale zostały bezpowrotnie utracone. Dzięki determinacji przedwojennej załogi uruchomiono go ponownie w sierpniu 1945 roku. Pierwszym, wyprodukowanym powojennie piwem było piwo lekkie - Imperator. Po całkowitym odrestaurowaniu upaństwowionego już browaru ówczesne władze wyznaczyły na dyrektora oraz inne stanowiska osoby zupełnie niezwiązane z jego odbudową. W roku 1951 w wyniku zmian organizacyjnych i własnościowych Browar Kobylepole został przejęty przez nowopowstałe Zakłady Piwowarsko - Słodownicze, przekształcone w roku 1971 w Wielkopolskie Zakłady Piwowarskie w Poznaniu, w skład których wchodziły również: browar przy ul. Półwiejskiej oraz browar Lackowskiego przy ul. Kościelnej w Poznaniu, browary w Ostrowie, Krotoszynie, Bojanowie, Grodzisku Wielkopolskim, Czarnkowie, Trzciance, Miłosławiu, Śmiglu, Nowym Tomyślu, Wolsztynie, Wrześni, Gnieźnie i Koninie, a ponadto słodownie w Poznaniu i Stawiszy nie. W latach 50. wzniesiono obecny komin zakładu, natomiast dwa stare kominy, będące charakterystycznym elementem kobylepolskiego krajobrazu, zburzono. Mimo, iż w latach 1946 - 1970 browar dziesięciokrotnie zwiększył swoje zdolności produkcyjne, w niespełna cztery lata po swoim stuleciu został zamknięty. W 1976 roku produkcję przejął nowy zakład przy obecnej ul. Szwajcarskiej, należący od 1992 roku do spółki Lech Browary Wielkopolski S.A., a od 1999 wchodzący w skład Kompanii Piwowarskiej S.A.. Od końca lat 70. pozostały zespół kilkunastu budynków browaru pełnił funkcję magazynów i mieszkań. 27 lutego 1985 roku Browar Kobylepole, obejmujący budynki produkcyjne z roku 1872, budynek mieszkalny z 1899 roku oraz stajnię, wozownię i budynek mieszkalno administracyjny z 4 ćw. XIX wieku, został wpisany do Rejestru Zabytków. Poza ocalałym zespołem zabudowań o jego dawnym istnieniu przypominają obecnie nazwy sąsiednich ulic: Browarna, przy której jest zlokalizowany oraz będąca w pobliżu Piwna. Staw rozpościerający się u stóp wzgórza, na którym jest położony Browar Kobylepole, również poprzez swoją nazwę - Staw Browarny, nie pozwala o nim zapomnieć. Browar Kobylepole - zbudowany w latach 1865-1872 browar parowy w pobliżu dworu Mycielskich w Kobylepolu dzięki staraniom hr. Józefa Mycielskiego, właściciela tych ziem. Hrabiego zainspirowała podróż do Czech gdzie zasmakował w piwie pilzeńskim. Pierwszy obciąg piwa właściciel rozdawał bezpłatnie, co przyniosło duży rozgłos i były świetną reklamą. W chwili otwarcia browar Kobylepole był jednym z najnowocześniejszych w kraju. Jako jeden z pierwszych posiadał żelazne kadzie i kocioł warzelny. Zakład stanowiły dwa budynki: główny mieścił słodownię, warzelnię zacieru i fermentownię, w piwnicach składowych znajdowała się lodowania. W nich również ostateczną fermentację przechodziło 5 tys. beczek złocistego trunku. W Kobylepolu produkowano piwo korzystając z miejscowych wód, które nie wymagały gotowania, oraz lokalnego jęczmienia. W ofercie browaru znajdowały się takie piwa jak "Bawarskie", "Karamel" czy "Kozieł Kobylepolski". Etykiety piw ozdobione były dwoma białymi cwałującymi końmi. Symbol ten został zarejestrowany jako znak fabryczny browaru. Dębowe beczki ze złocistym trunkiem (roczna produkcja wynosiła 12 tys. beczek przy maksymalnej wydajności 20 tys. beczek rocznie) trafiały nie tylko na lokalny rynek, ale i do Gdańska, Torunia, Wrocławia, Drezna, Lipska i Turynu[1]. Wysoką jakość trunku potwierdzały liczne wyróżnienia i nagrody m.in. Złoty Medal na Pierwszej Wystawie Krajowej. Marceli Motty w "Przechadzkach po mieście" pisał, że piwo kobylepolskie "mało ustępowało bawarskiemu gatunkowi". Browar Kobylepole produkował również wiele rodzajów lemoniad i oranżad, w tym oranżadę markową "Sinalco" Po śmierci hr. Mycielskiego w roku 1890 browar prowadzili Adolf i Gustaw Gernsternkornowie pod szyldem "Brauerei Gutenbrunn"[3]. W roku 1921 odkupiła go polska firma "Browar Kobylepole Sp z o.o." modernizując browar (dobudowano stajnię, kuźnię, lodownię i słodownię) i prowadząc go aż do wybuchu wojny. W roku 1924 kobylepolski zakład produkował 12,5 tys. hl piwa rocznie. W trakcie wojny kontynuowano produkcję pod nazwą "Gutenbrunn Brauerei GmbH”. W walkach o wyzwolenie browar uległ zniszczeniu w ponad 60%. Bezpowrotnie zniknęły dyplomy i medale. Dzięki determinacji i poświęceniu przedwojennej załogi browaru udało się w sierpniu 1945 wznowić produkcję rozpoczynając ważenie lekkiego piwa "Imperator". Wówczas to władze postanowiły "przydzielić" dyrektora i ludzi zupełnie niezwiązanych z ciężką pracą przy odbudowanie zakładu. Prawdziwie zaangażowanych odsuwano w cień... W latach 1946-1970 zwiększono dziesięciokrotnie zdolności produkcyjne. Mimo to, w 1976 roku produkcję przejął nowy zakład przy obecnej ulicy Szwajcarskiej. Po zakończeniu produkcji w latach 70-tych budynki browaru pełniły funkcję magazynów i mieszkań. W lutym 1985 roku Browar Kobylepole, obejmujący budynki produkcyjne z roku 1872, budynek mieszkalny z 1899 roku oraz stajnię, wozownię i budynek mieszkalno-administracyjny z końca XIX wieku, został wpisany do Rejestru Zabytków[4]. O kobylepolskim browarze nie dają zapomnieć nazwy okolicznych ulic: Browarna, przy której znajdują się pozostałości zakładu oraz pobliska Piwna. U stóp wzgórza, na którym znajdował się kobylepolski browar rozciąga się Staw Browarny.
Na podstawie artykułu Aleksandry Dolczewskiej "Browar braci Huggerów i kilka słów o poznańskich browarach w XIX wieku" Kronika miasta Poznania 2000/4.
